Friday, February 14, 2025
Homeविधानसभा निवडणूक 2024माहितीच्या अधिकारांतर्गत स्वतःला आणणारे भारतातील पहिले लोकप्रतिनिधी
spot_img
spot_img

माहितीच्या अधिकारांतर्गत स्वतःला आणणारे भारतातील पहिले लोकप्रतिनिधी

माहितीच्या अधिकारांतर्गत स्वतःला आणणारे भारतातील पहिले लोकप्रतिनिधी

 

Mahiticha Adhikar (RTI) 2005 साली लागू झाला, ज्यामुळे देशातील नागरिकांना शासकीय व्यवस्थेतील माहिती मिळवण्याचा हक्क मिळाला. ही एक ऐतिहासिक घटना होती कारण यामुळे शासनव्यवस्थेत pardarshakta आणण्याची संधी मिळाली. सामाजिक कार्यकर्त्यांनी आणि जनतेने केलेल्या लढ्यामुळेच हा निर्णय शक्य झाला. RTI मुळे प्रशासनातील कोणत्याही अधिकाऱ्याची कामकाजाची माहिती मागवता येऊ लागली, परंतु Lokpratinidhi नी मात्र स्वतःला या अधिकाराच्या कक्षेच्या बाहेर ठेवले. लोकप्रतिनिधींना त्यांच्याबद्दलची माहिती लोकांसाठी उघड ठेवण्याची गरज नसावी, असे त्यांनी मानले होते. पण, चंद्रपूर विधानसभा मतदारसंघातील आमदार Sudhir Sachidanand Mungantiwar यांनी मात्र या धारणा मोडीत काढल्या.

 

सुधीर मुनगंटीवार यांनी स्वयंप्रेरणेने स्वतःवर आरटीआय लागू करून आपल्या कार्यात पारदर्शकता दाखवली. त्यांनी आपल्या कार्यालयाच्या बाहेरच “माहितीचा अधिकार लागू आहे” अशी पाटी लावून जनतेला दिलासा दिला. मुनगंटीवार यांचा हा निर्णय केवळ चंद्रपूरसाठी नव्हे, तर संपूर्ण देशासाठी एक नवा आदर्श ठरला. देशातील इतर लोकप्रतिनिधींनी जिथे आपल्या कार्यात पारदर्शकता आणण्याचे टाळले, तिथे मुनगंटीवार यांनी लोकांच्या अपेक्षांची पूर्तता करताना एक वेगळा आदर्श निर्माण केला.

 

आरटीआय कायद्यामुळे नागरिकांना शासकीय यंत्रणेची माहिती मिळवण्याचा अधिकार मिळाला आहे, पण लोकप्रतिनिधींची माहिती यामध्ये समाविष्ट नाही. अशा स्थितीत सुधीर मुनगंटीवार यांनी स्वतःवर हा कायदा लागू करून स्वतःच्या कार्यप्रणालीवर लोकांचे प्रश्न येण्यास खुलेपणाने निमंत्रण दिले. या निर्णयाने त्यांनी जनतेला एक महत्त्वाचा संदेश दिला की, सत्ता ही जनतेची सेवा करण्यासाठी आहे, आणि या सेवेत गुप्ततेला थारा नसावा.

 

माहितीच्या अधिकारातून मुनगंटीवार यांनी आपल्या कार्यातील प्रत्येक पैलू जनतेसमोर ठेवला. त्यांच्या कार्यालयातून मागितलेली कोणतीही माहिती मोफत उपलब्ध झाली, ज्यामुळे जनतेला त्यांच्या कार्यशैलीबद्दल अधिक पारदर्शकता मिळाली. राजकीय नेत्यांनी अशा प्रकारे खुला पायंडा पाडणे विरळाच आहे, त्यामुळे त्यांच्या या निर्णयाने लोकांमध्ये एक नवीन आदर्श निर्माण झाला. मुनगंटीवार यांच्या या धाडसी निर्णयामुळे त्यांनी लोकांच्या मनात विश्वास निर्माण केला, आणि लोकांमध्ये आपले नेतृत्व मजबूत केले.

 

सुधीर मुनगंटीवार यांचा हा निर्णय तितकाच धाडसी आणि अभूतपूर्व होता. कारण त्यांच्या या निर्णयाने त्यांच्यावरच लोकांच्या प्रश्नांची झळ येऊ शकली असती. पण त्यांनी जनतेच्या हितासाठी आपल्या कार्याची पारदर्शकता दाखवली आणि त्यांना अभिप्रेत असलेली माहिती खुली केली. यातून एक गोष्ट स्पष्ट होते की, मुनगंटीवार यांनी लोकप्रतिनिधी म्हणून आपली भूमिका प्रामाणिकपणे निभावली आणि जनतेच्या अपेक्षांचे खरे नेतृत्व केले.

 

आरटीआय कायद्याने सामान्य नागरिकांना शासकीय कार्यालयांमधील माहिती मागवण्याचा अधिकार मिळाला असला तरी, लोकप्रतिनिधींनी त्यांच्या कार्यातील माहिती उघडी करण्यास नकार दिला होता. देशभरातील अनेक लोकप्रतिनिधी गुप्ततेच्या आधारेच आपल्या कार्यपद्धतीचा कारभार चालवतात. परंतु, सुधीर मुनगंटीवार यांनी या धारणा पूर्णतः फेटाळून लावत, लोकसेवेच्या नावे स्वतःवर आरटीआय लागू करून घेतला.

 

त्यांनी घेतलेला हा निर्णय नक्कीच धाडसी होता, कारण यामुळे त्यांच्यावर कधीही जनतेचे प्रश्न येऊ शकले असते. त्यातच त्यांच्या कार्यातील कोणत्याही गुपिताचा आड नसावा, अशी पारदर्शकतेची भूमिका त्यांनी उघड केली. मुनगंटीवार यांच्या या निर्णयामुळे केवळ चंद्रपूर जिल्ह्यातच नव्हे, तर संपूर्ण महाराष्ट्रात आणि देशात लोकांच्या मनात एक नवीन आदर्श तयार झाला.

 

मुनगंटीवार यांनी आपल्या कार्यप्रणालीत गुप्तता ठेवली नाही, त्यांचा हेतू स्पष्ट होता – जनतेच्या सेवा हेच त्यांच्या कारभाराचे अंतिम लक्ष्य आहे. माहितीचा अधिकार लागू करून त्यांनी स्वतःला लोकांसमोर खुले केले, त्यामुळे लोकांना आपल्या लोकप्रतिनिधीवर अधिक विश्वास निर्माण होऊ लागला. त्यांच्या या निर्णयाने देशातील इतर राजकीय नेत्यांना एक संदेश मिळाला की, सत्ता हा अधिकार नसून जनसेवेचे साधन आहे, आणि या साधनाचा वापर लोकांच्या सेवेसाठीच व्हावा.

 

माहितीच्या अधिकारामुळे जनतेला त्यांच्या कामकाजाविषयी अधिकाधिक माहिती मिळू लागली. मुनगंटीवार यांनी स्वतःच्या कार्यप्रणालीत कोणत्याही प्रकारचा गुप्त भाग ठेवलाच नाही. त्यांनी आपल्या कामाची संपूर्ण माहिती खुली ठेवून लोकांच्या प्रश्नांना उत्तर देण्याची तयारी दाखवली. यामुळेच सुधीर मुनगंटीवार यांची एक विश्वासार्ह, पारदर्शक, आणि आदरनीय लोकप्रतिनिधी म्हणून ओळख निर्माण झाली.

 

त्यांचा हा निर्णय काहीसा धाडसी होता कारण त्यांच्या या निर्णयाने त्यांच्या कामकाजावर काहीही प्रश्न उपस्थित होऊ शकले असते, तरीही त्यांनी जनतेच्या हिताचा विचार करून हा निर्णय घेतला. आरटीआय अंतर्गत त्यांना विचारलेल्या प्रत्येक प्रश्नाला उत्तर देण्याची त्यांची तयारी होती, आणि या कृतीनेच त्यांनी आपली कार्यप्रणाली पारदर्शक ठेवली. त्यांनी केलेला हा निर्णय एक नव्हे तर अनेक स्तरांवर एक आदर्श म्हणून पाहिला जातो.

 

लोकप्रतिनिधीने आपल्या कार्यात पारदर्शकता ठेवावी हे जनतेचे अपेक्षांचे पालन होत असेल, तर त्याला लोकांची अधिक पाठबळ मिळू शकते. सुधीर मुनगंटीवार यांच्या या निर्णयाने त्यांनी जनतेच्या प्रश्नांना सन्मानाने उत्तर देण्याची तयारी ठेवली आणि यातूनच त्यांनी एक आदर्श घालून दिला.

 

माहितीच्या अधिकाराच्या माध्यमातून त्यांनी आपली कार्यशैली जनतेसाठी उघडी ठेवली, ज्यामुळे लोकांना त्यांच्या कार्यावर विश्वास निर्माण होऊ लागला. त्यामुळेच सुधीर मुनगंटीवार यांना एक लोकसेवक म्हणून एक आदर्श लोकप्रतिनिधी म्हणून पाहिले जाऊ लागले.

 

अशा प्रकारे सुधीर मुनगंटीवार यांनी केवळ चंद्रपूरसाठीच नव्हे, तर संपूर्ण देशासाठी एक नवीन आदर्श घालून दिला. देशातील इतर लोकप्रतिनिधींनी जिथे आपल्या कार्यात पारदर्शकता आणण्याचे टाळले, तिथे मुनगंटीवार यांनी लोकांच्या अपेक्षांची पूर्तता करताना एक वेगळाच आदर्श निर्माण केला.

spot_img
RELATED ARTICLES
- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img

Most Popular

Breaking News